Definify.com
Definition 2024
սիրտ
սիրտ
Armenian
Noun
սիրտ • (sirt)
- (anatomy) heart
- սրտի կաթված — heart attack
- բարակ սիրտ ունենալ ― barak sirt unenal ― to be very sensitive, to get emotional or upset very easily
- գայլի սիրտ ուտել ― gayli sirt utel ― to be unafraid
- առյուծի սիրտ կրել՝ ունենալ ― aṙyuci sirt krel, unenal ― to be courageous, to be lion-hearted
- ի սրտե ― i srte ― with love, with passion
- սիրտ անել ― sirt anel ― to dare, to have the courage
- սիրտ առնել ― sirt aṙnel ― same as սիրտ անել
- սիրտը բաց անել՝ բանալ ― sirtə bacʿ anel, banal ― 1) to open one's heart, to bare one's heart; 2) to get happy, to feel happy
- սիրտը գողանալ ― sirtə gołanal ― to steal someone's heart
- սիրտը ալեկոծել ― sirtə alekocel ― to excite, to make emotional
- սիրտը ահու դող (ընկնել) ― sirtə ahu doł (ənknel) ― to lose heart, to be very afraid
- սիրտը ահու սարսափ գցել ― sirtə ahu sarsapʿ gcʿel ― to frighten, to scare
- սիրտը անցնել ― sirtə ancʿnel ― see սիրտը գնալ
- սիրտս ասում է ― sirts asum ē ― my heart is telling me
- սիրտը արյուն կոխել ― sirtə aryun koxel ― to be very afraid
- սիրտը արյուն լալ ― sirtə aryun lal ― one's heart bleeds, to grieve or mourn very deeply
- սիրտը բարձր ու ցածր անել ― sirtə barjr u cʿacr anel ― to be emotional
- սիրտը բաց ― sirtə bacʿ ― with a light heart, honest and genuine
- սիրտը բաց լինել՝ բացվել ― sirtə bacʿ linel, bacʿvel ― to be happy, to calm down, to feel light
- սիրտը բերանը գալ ― sirtə beranə gal ― to have one's heart in one's mouth
- սիրտը բերանիցը դուրս գալ / սիրտը բերանովը դուրս գալ ― sirtə beranicʿə durs gal / sirtə beranovə durs gal ― to get very upset, to be very annoyed
- սիրտը բռան մեջը հավաքել ― sirtə bṙan meǰə havakʿel ― to pick oneself up, to toughen up
- սիրտը բռնել ― sirtə bṙnel ― to stay strong, to be courageous
- սիրտը գնալ ― sirtə gnal ― to weaken, to faint
- սիրտը գութ ընկնել ― sirtə gutʿ ənknel ― to be sorry, to regret
- սիրտը դաղել ― sirtə dałel ― to hurt very much, to sting
- սիրտը դատարկել ― sirtə datarkel ― to pour one's heart out, to get off one's chest
- սիրտը դող ― sirtə doł ― scared, frightened
- սիրտը դողալ / սիրտը դող ընկնել ― sirtə dołal / sirtə doł ənknel ― to be scared, to be frightened
- սիրտը ետ տալ ― sirtə et tal ― to vomit, to feel nauseous
- սիրտը երկյուղ ընկնել ― sirtə erkyuł ənknel ― to begin to feel scared or terrified
- սիրտը զարկել ― sirtə zarkel ― to feel sad, to be worried
- սիրտը թափել ― sirtə tʿapʿel ― same as սիրտը ետ տալ
- սիրտը թեթևանալ ― sirtə tʿetʿewanal ― to lighten up, to calm down
- սիրտը թեթևացնել ― sirtə tʿetʿewacʿnel ― to calm down
- սիրտը թնդալ ― sirtə tʿndal ― to feel excited, to have a pounding heart
- սիրտը թպրտալ ― sirtə tʿprtal ― to have a fluttering heart
- սիրտը թունդ առնել՝ ելնել ― sirtə tʿund aṙnel, elnel ― to suddenly feel excited, to suddenly have a fluttering heart
- սիրտը լալ ― sirtə lal ― to be very sad, to weep one's heart out
- սիրտը լցնել ― sirtə lcʿnel ― to fill one's heart
- սիրտը լցվել ― sirtə lcʿvel ― 1) to have one's heart filled; 2) to be felt very strongly
- սիրտը խաղս լինել ― sirtə xałs linel ― to flutter with happiness, to be excited
- սիրտը խառնել ― sirtə xaṙnel ― to feel nauseous, to feel sick
- սիրտը խոցել՝ խոցոտել ― sirtə xocʿel, xocʿotel ― to hurt, to grieve
- սիրտը խփել ― sirtə xpʿel ― to beat, to throb (of the heart)
- սիրտը ծուլ լինել՝ ելնել ― sirtə cul linel, elnel ― to be startled, to be scared; to skip a beat (of the heart)
- սիրտը ծփալ ― sirtə cpʿal ― to get excited, to be happy
- սիրտը կախ ― sirtə kax ― hopeless, sad, doubtful
- սիրտը կասկած մտնել՝ ընկնել ― sirtə kaskac mtnel, ənknel ― to become suspicious, to doubt
- սիրտը կոտրել ― sirtə kotrel ― 1) to hurt, to cause grief, to break someone's heart; 2) to feel grief, to be sad
- սիրտը կպչել ― sirtə kpčʿel ― to like, to fall in love
- սիրտը կտոր-կտոր անել ― sirtə ktor-ktor anel ― to break someone's heart, to upset
- սիրտը կտոր-կտոր լինել ― sirtə ktor-ktor linel ― to have one's heart broken, to hurt, to grieve
- սիրտը կտրատել ― sirtə ktratel ― to hurt, to grieve
- սիրտը կտրել (մեկից) ― sirtə ktrel (mekicʿ) ― 1) to part with someone, to divorce someone, to forget; 2) to break up, to divorce, to part, to forget
- սիրտը կրակ գցել ― sirtə krak gcʿel ― to cause intense pain or distress
- սիրտը կրակ ընկնել / սիրտը կրակ դառնալ ― sirtə krak ənknel / sirtə krak daṙnal ― to grieve, to hurt, to burn, to feel tormented
- սիրտը կրծել ― sirtə krcel ― to torment, to distress
- սիրտը կուչ գալ ― sirtə kučʿ gal ― to sting, to hurt
- սիրտը հալվել ― sirtə halvel ― to wear out, to thin out
- սիրտը հետը գնալ ― sirtə hetə gnal ― to have one's heart set on something
- սիրտը հետը տանել ― sirtə hetə tanel ― to attract, to steal
- սիրտը հովանալ ― sirtə hovanal ― 1) to feel calm, to calm down; 2) to quench one's thirst
- սիրտը հովացնել ― sirtə hovacʿnel ― to calm down, to have peace of mind
- սիրտը ճաքել ― sirtə čakʿel ― to lose patience
- սիրտը ճխալ ― sirtə čxal ― to get happy, to get excited
- սիրտը ճմլվել ― sirtə čmlvel ― to feel burdened, to be very distressed
- սիրտը մաշել ― sirtə mašel ― 1) to suffer from grief or worry; 2) to suffer
- սիրտը մաշվել ― sirtə mašvel ― to suffer
- սիրտը մարել ― sirtə marel ― to feel weak or faint
- սիրտը գուշակել ― sirtə gušakel ― to predict, to foretell
- սիրտը մի մատ եղ (յուղ) կապել ― sirtə mi mat eł (yuł) kapel ― to get very happy
- սիրտը մխալ ― sirtə mxal ― to feel tormented, to hurt, to wear out
- սիրտը մղկտալ ― sirtə młktal ― to hurt, to grieve
- սիրտը մնալ ― sirtə mnal ― to feel hurt, to be annoyed
- սիրտը մորմոքվել ― sirtə mormokʿvel ― to hurt, to grieve
- սիրտը մտնել ― sirtə mtnel ― to like someone, to become pleasant
- սիրտը նեղանալ ― sirtə nełanal ― to feel bored, to feel annoyed
- սիրտը նստել ― sirtə nstel ― to calm down
- սիրտը նվաճել ― sirtə nvačel ― to attract, to conquer
- սիրտը շահել ― sirtə šahel ― to conquer someone’s heart with something, to coax
- սիրտը շարժել ― sirtə šaržel ― to make emotional, to move
- սիրտը շարժվել ― sirtə šaržvel ― to become emotional, to be moved
- սիրտը շուռ բերել ― sirtə šuṙ berel ― to get angry, to get emotional
- սիրտը շուռ գալ ― sirtə šuṙ gal ― to get angry, to get emotional
- սիրտը շուռ տալ ― sirtə šuṙ tal ― see սիրտը շուռ բերել
- սիրտը չդիմանալ ― sirtə čʿdimanal ― to lose patience, to get emotional
- սիրտը պայթել՝ պատռել ― sirtə paytʿel, patṙel ― to get very angry
- սիրտը պինդ պահել ― sirtə pind pahel ― to remain calm, to stay courageous, to not lose heart
- սիրտը պղտորել ― sirtə płtorel ― to grow doubt, to become doutbful
- սիրտը պնդացնել՝ պնդել ― sirtə pndacʿnel, pndel ― to fight off fear, to become courageous
- սիրտը ջուր կրել ― sirtə ǰur krel ― to become numb, to freeze
- սիրտը սառչել ― sirtə saṙčʿel ― to become indifferent, to become cold-hearted
- սիրտը սեղմվել ― sirtə sełmvel ― to feel distressed
- սիրտը սև ― sirtə sew ― sad, depressed
- սիրտը սևանալ ― sirtə sewanal ― to wear black, to be sad, to grieve
- սիրտը վախ ընկնել ― sirtə vax ənknel ― to get scared
- սիրտը վառել ― sirtə vaṙel ― to get very angry, to cause pain to someone
- սիրտը վառվել ― sirtə vaṙvel ― to feel very hurt
- սիրտը վկայել ― sirtə vkayel ― to predict, to foretell
- սիրտը վրան տաքանալ ― sirtə vran takʿanal ― to start liking or loving someone, to warm up to someone
- սիրտը տակն ու վրա անել ― sirtə takn u vra anel ― to distress, to make emotional
- սիրտը տանել ― sirtə tanel ― to be patient, to cope with
- սիրտը տեղահան անել ― sirtə tełahan anel ― to distress, to make emotional
- սիրտը տեղահան լինել ― sirtə tełahan linel ― to be distressed, to be emotional
- սիրտը տեղից դուրս թռչել ― sirtə tełicʿ durs tʿṙčʿel ― to be very frightened, to be startled
- սիրտը տեղն ընկնել ― sirtə tełn ənknel ― to calm down, to be satisfied
- սիրտը տրաքել ― sirtə trakʿel ― same as սիրտը պայթել
- սիրտը ցավել ― sirtə cʿavel ― to grieve, to hurt
- սիրտը ուտել ― sirtə utel ― to cause intense pain, to cause grief
- սիրտը փառավորվել ― sirtə pʿaṙavorvel ― to be very satisfied, to be very contented
- սիրտը փլչել՝ փլվել ― sirtə pʿlčʿel, pʿlvel ― to weep, to sob, to cry one's heart out, to cry one's eyes out
- սիրտը փշուր-փշուր լինել ― sirtə pʿšur-pʿšur linel ― to grieve intensely, to feel intense pain
- սիրտը փորն ընկնել ― sirtə pʿorn ənknel ― to feel very scared
- սիրտը փորում պար գալ ― sirtə pʿorum par gal ― to be very happy
- սիրտը փուլ գալ ― sirtə pʿul gal ― same as սիրտը փլվել
- սիրտը փուխր ― sirtə pʿuxr ― sensitive, easily hurt or upset
- սիրտը քանդվել ― sirtə kʿandvel ― to cry, to sob, to have a broken heart
- սիրտը քաշել ― sirtə kʿašel ― to attract, to pull
- սիրտը քար ― sirtə kʿar ― having no conscience, being insensitive, having a heart of stone
- սիրտ ծակել ― sirt cakel ― to sting with hurtful words
- սիրտ մաշել ― sirt mašel ― to suffer, to worry, to be distressed
- սիրտն ահ ընկնել ― sirtn ah ənknel ― to be scared or terrified
- սիրտն անցնել ― sirtn ancʿnel ― to faint
- սիրտն առնել ― sirtn aṙnel ― to calm someone down, to win someone over
- սիրտն իմանալ ― sirtn imanal ― to feel, to foretell
- սիրտն իջնել ― sirtn iǰnel ― to calm down
- սիրտ չունենալ ― sirt čʿunenal ― 1) not have the desire, not be in the mood; 2) to be heartless, to have no conscience
- սիրտ տալ ― sirt tal ― to encourage, to hearten, to embolden
- սրտի բաբախյունով ― srti babaxyunov ― with pain in one's heart, with grief, with pain
- սրտի գդալ ― srti gdal ― chest cavity, thoracic cavity (i.e., location of the heart)
- սրտի դողով ― srti dołov ― with fear, with fright, with a pounding heart
- սրտի ականջին խոսել ― srti akanǰin xosel ― to be captivated, to be all ears
- սրտի արատ ― srti arat ― heart defect
- սրտի թույնը՝ մաղձը թափել ― srti tʿuynə, małjə tʿapʿel ― to get very angry
- սրտի խորհուրդ ― srti xorhurd ― secret, desire
- սրտի հատոր ― srti hator ― a close friend, a desirable person
- սրտին դանակ տաս՝ արյուն չի կաթի ― srtin danak tas, aryun čʿi katʿi ― to be deeply depressed, to be very sad
- սրտին դիպչել՝ կպչել ― srtin dipčʿel, kpčʿel ― to hurt or offend someone with careless words
- սրտին սեղմել ― srtin sełmel ― to embrace, to hug
- սրտի տախտակը դաղել ― srti taxtakə dałel ― to hurt someone a lot
- սրտից արյուն գնալ ― srticʿ aryun gnal ― to be very depressed, to be hurt
- սրտի ձայն ― srti jayn ― inner voice, conscience
- սրտից արյուն կաթել ― srticʿ aryun katʿel ― to be very depressed or sorrowful
- սրտին առնել ― srtin aṙnel ― to become depressed or sorrowful
- սրտից հանել ― srticʿ hanel ― to forget, to put out of one's mind
- սրտից ջուր խմել ― srticʿ ǰur xmel ― to speak someone's language, to agree with someone or treat someone in a way that will appease them
- սրտից բեռ վերցնել ― srticʿ beṙ vercʿnel ― to ease the pain, to be a weight off one's shoulders
- սրտով անց կենալ ― srtov ancʿ kenal ― to pass through one's mind, to appear
- սրտովը լինել ― srtovə linel ― to be as one desires
- սրտովն անել ― srtovn anel ― to bring about what someone desires
- (figuratively) heart (symbolic center of one's being, emotions, and sensibilities)
- (figuratively) heart (symbolic center of one's love, of one’s ability to love)
- heart (the central or most important part)
- (card games) hearts, one of the four suits of playing cards; a card of that suit
- person, being, individual
- (figuratively) inside, in the middle, innermost
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | սիրտ (sirt) | սրտեր (srter) | ||
| dative | սրտի (srti) | սրտերի (srteri) | ||
| ablative | սրտից (srticʿ) | սրտերից (srtericʿ) | ||
| instrumental | սրտով (srtov) | սրտերով (srterov) | ||
| locative | սրտում (srtum) | սրտերում (srterum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | սիրտը/սիրտն (sirtə/sirtn) | սրտերը/սրտերն (srterə/srtern) | ||
| dative | սրտին (srtin) | սրտերին (srterin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | սիրտս (sirts) | սրտերս (srters) | ||
| dative | սրտիս (srtis) | սրտերիս (srteris) | ||
| ablative | սրտիցս (srticʿs) | սրտերիցս (srtericʿs) | ||
| instrumental | սրտովս (srtovs) | սրտերովս (srterovs) | ||
| locative | սրտումս (srtums) | սրտերումս (srterums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | սիրտդ (sirtd) | սրտերդ (srterd) | ||
| dative | սրտիդ (srtid) | սրտերիդ (srterid) | ||
| ablative | սրտիցդ (srticʿd) | սրտերիցդ (srtericʿd) | ||
| instrumental | սրտովդ (srtovd) | սրտերովդ (srterovd) | ||
| locative | սրտումդ (srtumd) | սրտերումդ (srterumd) | ||
Derived terms
- սիրտը շարժել (sirtə šaržel)
Old Armenian
Etymology
From Proto-Indo-European *ḱḗrdi-, from *ḱḗr (“heart”).
Noun
սիրտ • (sirt)
- (anatomy) heart
- սիրտն բաբախէ, թնդայ ― sirtn babaxē, tʿnday ― the heart palpitates
- (figuratively) heart, soul, mind, intellect, memory, intelligence; courage, spirit, heart; heart, inmost thought; heart, centre
- հայրական սիրտ ― hayrakan sirt ― paternal heart
- մայրական սիրտ ― mayrakan sirt ― maternal heart
- գողտր սիրտ ― gołtr sirt ― tender heart
- զգայուն սիրտ ― zgayun sirt ― feeling or sensible heart
- խաղաղ/անդորր սիրտ ― xałał/andorr sirt ― calm heart
- խաղաղաւէտ սիրտ ― xałaławēt sirt ― pacific heart
- երախտագէտ սիրտ ― eraxtagēt sirt ― thankful heart
- ազնուական սիրտ ― aznuakan sirt ― noble heart
- բարի սիրտ ― bari sirt ― good heart
- ազնիւ սիրտ ― azniw sirt ― excellent heart
- վսեմախոհ սիրտ ― vsemaxoh sirt ― elevated (high-minded) heart
- վեհ սիրտ ― veh sirt ― great heart
- անվեհեր սիրտ ― anveher sirt ― intrepid or dauntless heart
- անզգայ սիրտ ― anzgay sirt ― unfeeling or insensible heart
- ապերախտ սիրտ ― aperaxt sirt ― ungrateful heart
- խիստ սիրտ ― xist sirt ― flinty or obdurate heart
- ապականեալ սիրտ ― apakaneal sirt ― spoilt or corrupt heart
- վատ սիրտ ― vat sirt ― craven or dastard heart
- անգութ սիրտ ― angutʿ sirt ― hard heart
- անողորմ սիրտ ― anołorm sirt ― unmerciful or pitiless heart
- չար սիրտ ― čʿar sirt ― cutting heart
- լքեալ սիրտ ― lkʿeal sirt ― dejected or despondent heart
- բոլորով սրտիւ, ի բոլոր սրտէ, յամենայն սրտէ, սրտի մտօք ― bolorov srtiw, i bolor srtē, yamenayn srtē, srti mtōkʿ ― with all one's heart or soul, heartily, with good will, willingly, voluntarily
- առ սրտի ― aṙ srti ― through anger
- սրտի դիւր ― srti diwr ― ease, pleasure, contentment, satisfaction
- բարութիւն, խստութիւն սրտի ― barutʿiwn, xstutʿiwn srti ― kindness, hardness or obduracy of heart
- հեռացուցանել յանձնէ զսիրտս ― heṙacʿucʿanel yanjnē zsirts ― to alienate good will
- կրթել զսիրտ ― krtʿel zsirt ― to form the mind or character
- գերել զսիրտ ― gerel zsirt ― to captivate, to gain the heart or affection
- յինքն արկանել զսիրտ ուրուք ― yinkʿn arkanel zsirt urukʿ ― to gain a person's good
- յափշտակել զսիրտս ― yapʿštakel zsirts ― to charm or gain all hearts
- գորովել, ժառանգել զսիրտ ― gorovel, žaṙangel zsirt ― to touch, to move, affect or stir, to possess the heart
- տալ, նուիրել զսիրտ իւր ― tal, nuirel zsirt iwr ― to give one's heart
- խոտարեցուցանել զսիրտ ― xotarecʿucʿanel zsirt ― to pervert, to deprave the heart
- խօսել ընդ սրտի ― xōsel ənd srti ― to speak to the heart
- սրտի մտօք վաստակել ― srti mtōkʿ vastakel ― to labour heartily, to take to heart, to occupy oneself seriously with
- սիրտ ի բերան շրջել ― sirt i beran šrǰel ― to seek painfully for
- սրտի դիւր լինել ― srti diwr linel ― to be in a state of contentment or tranquillity, to feel pleased, comfortable, contented
- խորհուրդք մեծամեծք ի սրտէ գան յառաջ ― xorhurdkʿ mecameckʿ i srtē gan yaṙaǰ ― great thoughts take their rise in the heart
- անկցի գութ ի սիրտ քո ― ankcʿi gutʿ i sirt kʿo ― let your heart be touched
- նուաղեալ էր սիրտ նորա ― nuałeal ēr sirt nora ― his heart was weak
- հրճուէր ի սրտի ― hrčuēr i srti ― he rejoiced from the bottom of his heart
- սիրտ իմ գելանի ― sirt im gelani ― my heart is moved
- սիրտ ի բերանն էր ― sirt i berann ēr ― he struggled with death
- որ յաչաց հեռացու՝ ի սրտէ հեռացաւ ― or yačʿacʿ heṙacʿu, i srtē heṙacʿaw ― out of sight, out of mind
- լքումն սրտի ― lkʿumn srti ― faintheartedness, despondency
- ուղիղ, անկեղծ սրտիւ ― ułił, ankełc srtiw ― sincerely, openheartedly, openly
- իջանել ի խորս սրտին ― iǰanel i xors srtin ― to descend into one's heart
- թափանցել ի խորս սրտին ― tʿapʿancʿel i xors srtin ― to penetrate the inmost recesses of one's heart
- ասել ի սրտի իւրում ― asel i srti iwrum ― to say within oneself, to say in one's heart
- ցաւօք սրտի ― cʿawōkʿ srti ― painfully, regrettably
Declension
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | սիրտ (sirt) | սիրտք (sirtkʿ) | |
| genitive | սրտի (srti) | սրտից (srticʿ) | |
| dative | սրտի (srti) | սրտից (srticʿ) | |
| accusative | սիրտ (sirt) | սիրտս (sirts) | |
| ablative | սրտէ (srtē) | սրտից (srticʿ) | |
| instrumental | սրտիւ (srtiw) | սրտիւք (srtiwkʿ) | |
| locative | սրտի (srti) | սիրտս (sirts) |
Derived terms
Terms derived from սիրտ (sirt)
|
|
|
Descendants
- Armenian: սիրտ (sirt)
References
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “սիրտ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “սիրտ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “սիրտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, published 1926–1935