Definify.com
Definition 2024
संस्कृत
संस्कृत
Hindi
Proper noun
संस्कृत • (sanskŕt) f (Urdu spelling سنسکرت)
- Sanskrit language
Adjective
संस्कृत • (sanskŕt)
Marathi
Etymology
From Sanskrit संस्कृत (saṃskṛtá, “perfected, refined”).
Proper noun
संस्कृत • (sanskṛt)
- Sanskrit language
Nepali
Etymology
From Sanskrit संस्कृत (saṃskṛtá, “perfected, refined”).
Proper noun
संस्कृत • (sãskŕt)
Sanskrit
Etymology
From सम् (sam, “together”) + कृति (kṛti, “make, perform, do”). The first word is from Proto-Indo-European *somHós (“same”), and the second is from Proto-Indo-European *kʷér-tis.
Pronunciation
Adjective
संस्कृत • (saṃ-skṛtá, sáṃ-skṛta)
- put together, constructed, well or completely formed, perfected (Lalit.)
- made ready, prepared, completed, finished (RV. etc.)
- dressed, cooked (as food) (MBh., R., BhP.)
- purified, consecrated, sanctified, hallowed, initiated (ŚBr. etc.)
- refined, adorned, ornamented, polished, highly elaborated (especially applied to highly wrought speech, such as the Sanskrit language, as opposed to the vernaculars) (Mn., MBh. etc.)
Declension
| Masculine a-stem declension of संस्कृत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | संस्कृतः (saṃskṛtaḥ) | ||
| Gen. sg. | संस्कृतस्य (saṃskṛtasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | संस्कृतः (saṃskṛtaḥ) | संस्कृतौ (saṃskṛtau) | संस्कृताः (saṃskṛtāḥ) |
| Vocative | संस्कृत (saṃskṛta) | संस्कृतौ (saṃskṛtau) | संस्कृताः (saṃskṛtāḥ) |
| Accusative | संस्कृतम् (saṃskṛtam) | संस्कृतौ (saṃskṛtau) | संस्कृतान् (saṃskṛtān) |
| Instrumental | संस्कृतेन (saṃskṛtena) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृतैः (saṃskṛtaiḥ) |
| Dative | संस्कृताय (saṃskṛtāya) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृतेभ्यः (saṃskṛtebhyaḥ) |
| Ablative | संस्कृतात् (saṃskṛtāt) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृतेभ्यः (saṃskṛtebhyaḥ) |
| Genitive | संस्कृतस्य (saṃskṛtasya) | संस्कृतयोः (saṃskṛtayoḥ) | संस्कृतानाम् (saṃskṛtānām) |
| Locative | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृतयोः (saṃskṛtayoḥ) | संस्कृतेषु (saṃskṛteṣu) |
| Feminine ā-stem declension of संस्कृत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | संस्कृता (saṃskṛtā) | ||
| Gen. sg. | संस्कृतायाः (saṃskṛtāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | संस्कृता (saṃskṛtā) | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृताः (saṃskṛtāḥ) |
| Vocative | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृताः (saṃskṛtāḥ) |
| Accusative | संस्कृताम् (saṃskṛtām) | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृताः (saṃskṛtāḥ) |
| Instrumental | संस्कृतया (saṃskṛtayā) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृताभिः (saṃskṛtābhiḥ) |
| Dative | संस्कृतायै (saṃskṛtāyai) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृताभ्यः (saṃskṛtābhyaḥ) |
| Ablative | संस्कृतायाः (saṃskṛtāyāḥ) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृताभ्यः (saṃskṛtābhyaḥ) |
| Genitive | संस्कृतायाः (saṃskṛtāyāḥ) | संस्कृतयोः (saṃskṛtayoḥ) | संस्कृतानाम् (saṃskṛtānām) |
| Locative | संस्कृतायाम् (saṃskṛtāyām) | संस्कृतयोः (saṃskṛtayoḥ) | संस्कृतासु (saṃskṛtāsu) |
| Neuter a-stem declension of संस्कृत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | संस्कृतम् (saṃskṛtam) | ||
| Gen. sg. | संस्कृतस्य (saṃskṛtasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | संस्कृतम् (saṃskṛtam) | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृतानि (saṃskṛtāni) |
| Vocative | संस्कृत (saṃskṛta) | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृतानि (saṃskṛtāni) |
| Accusative | संस्कृतम् (saṃskṛtam) | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृतानि (saṃskṛtāni) |
| Instrumental | संस्कृतेन (saṃskṛtena) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृतैः (saṃskṛtaiḥ) |
| Dative | संस्कृता (saṃskṛtā) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृतेभ्यः (saṃskṛtebhyaḥ) |
| Ablative | संस्कृतात् (saṃskṛtāt) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृतेभ्यः (saṃskṛtebhyaḥ) |
| Genitive | संस्कृतस्य (saṃskṛtasya) | संस्कृतयोः (saṃskṛtayoḥ) | संस्कृतानाम् (saṃskṛtānām) |
| Locative | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृतयोः (saṃskṛtayoḥ) | संस्कृतेषु (saṃskṛteṣu) |
Noun
संस्कृत • (saṃ-skṛtá) m
- a man of one of the three classes who has been sanctified by the purificatory rites (W.)
- learned man (MW.)
- a word formed according to accurate rules, a regular derivation (MW.)
Declension
| Masculine a-stem declension of संस्कृत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | संस्कृतः (saṃskṛtaḥ) | ||
| Gen. sg. | संस्कृतस्य (saṃskṛtasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | संस्कृतः (saṃskṛtaḥ) | संस्कृतौ (saṃskṛtau) | संस्कृताः (saṃskṛtāḥ) |
| Vocative | संस्कृत (saṃskṛta) | संस्कृतौ (saṃskṛtau) | संस्कृताः (saṃskṛtāḥ) |
| Accusative | संस्कृतम् (saṃskṛtam) | संस्कृतौ (saṃskṛtau) | संस्कृतान् (saṃskṛtān) |
| Instrumental | संस्कृतेन (saṃskṛtena) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृतैः (saṃskṛtaiḥ) |
| Dative | संस्कृताय (saṃskṛtāya) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृतेभ्यः (saṃskṛtebhyaḥ) |
| Ablative | संस्कृतात् (saṃskṛtāt) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृतेभ्यः (saṃskṛtebhyaḥ) |
| Genitive | संस्कृतस्य (saṃskṛtasya) | संस्कृतयोः (saṃskṛtayoḥ) | संस्कृतानाम् (saṃskṛtānām) |
| Locative | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृतयोः (saṃskṛtayoḥ) | संस्कृतेषु (saṃskṛteṣu) |
Noun
संस्कृत • (saṃ-skṛtá) n
- making ready, preparation or a prepared place, sacrifice (RV., TS., ŚBr., GṛŚrS.)
- sacred usage or custom (MW.)
- Sanskrit language (compare above) (Śiksh., Bhar., Daśar. etc.)
Declension
| Neuter a-stem declension of संस्कृत | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | संस्कृतम् (saṃskṛtam) | ||
| Gen. sg. | संस्कृतस्य (saṃskṛtasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | संस्कृतम् (saṃskṛtam) | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृतानि (saṃskṛtāni) |
| Vocative | संस्कृत (saṃskṛta) | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृतानि (saṃskṛtāni) |
| Accusative | संस्कृतम् (saṃskṛtam) | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृतानि (saṃskṛtāni) |
| Instrumental | संस्कृतेन (saṃskṛtena) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृतैः (saṃskṛtaiḥ) |
| Dative | संस्कृता (saṃskṛtā) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृतेभ्यः (saṃskṛtebhyaḥ) |
| Ablative | संस्कृतात् (saṃskṛtāt) | संस्कृताभ्याम् (saṃskṛtābhyām) | संस्कृतेभ्यः (saṃskṛtebhyaḥ) |
| Genitive | संस्कृतस्य (saṃskṛtasya) | संस्कृतयोः (saṃskṛtayoḥ) | संस्कृतानाम् (saṃskṛtānām) |
| Locative | संस्कृते (saṃskṛte) | संस्कृतयोः (saṃskṛtayoḥ) | संस्कृतेषु (saṃskṛteṣu) |
References
- Sir Monier Monier-Williams (1898) A Sanskrit-English dictionary etymologically and philologically arranged with special reference to cognate Indo-European languages, Oxford: Clarendon Press, page 1120
- Arthur A. Macdonell, A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, 1893, page 326
- Horace Hayman Wilson, A dictionary in Sanscrit and English, 2nd ed., Calcutta: Education Press, Circular Road, 1832, page 877
- Carl Capeller, A Sanskrit-English dictionary, based upon the St. Petersburg lexicons, London: Luzac & Co., 1891, page 571
