Armenian

Noun

ճանապարհ • ‎(čanaparh)

1. road, path, way, route

   ճանապարհը ցույց տալ‎ ― čanaparhə cʿuycʿ tal ― to show the way

   երկար ճանապարհ‎ ― erkar čanaparh ― long way

2. means, way, manner, method, process

   այս ճանապարհով ոչինչ չի ստացվի‎ ― ays čanaparhov očʿinčʿ čʿi stacʿvi ― we can achieve nothing this way

Declension

Usage notes

The final -հ ‎(-h) is not pronounced.

Synonyms

• ճամփա ‎(čampʿa)

References

• Dum-Tragut, Jasmine (2009) Armenian: Modern Eastern Armenian (London Oriental and African Language Library; 14), Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, page 28

Old Armenian

Etymology

By haplology from earlier *ճարանապարհ ‎(*čaranaparh), from Iranian *čarana-parθ, composed of *čarana- ‎(“to go”) and *parθ ‎(“passage”). For the first part compare Avestan [script needed] ‎(kar-), [script needed] ‎(čara-), [script needed] ‎(čaraya-, “to move, to go”)^[1]. The second part is ultimately from Proto-Indo-European *pértus.

Noun

ճանապարհ • ‎(čanaparh)

1. way, road, route, street, path

   վարուն ճանապարհ‎ ― varun čanaparh ― great thoroughfare

   ճանապարհ արքունի‎ ― čanaparh arkʿuni ― highway, public road, thoroughfare

   կիցք ճանապարհաց‎ ― kicʿkʿ čanaparhacʿ ― crossroad

   անկոխ, զարտուղի ճանապարհ‎ ― ankox, zartułi čanaparh ― by-way, by-path

   ճանապարհ անգնաց, անկոխ‎ ― čanaparh angnacʿ, ankox ― impassable road

   տղմալից ճանապարհ‎ ― tłmalicʿ čanaparh ― dirty or muddy road or street

   ճանապարհ երկնից‎ ― čanaparh erknicʿ ― the way of heaven, the path of virtue

   ճանապարհք մարմնոյ‎ ― čanaparhkʿ marmnoy ― the senses

   ի ճանապարհին, առ ճանապարհաւ, զճանապարհաւ‎ ― i čanaparhin, aṙ čanaparhaw, zčanaparhaw ― on the road, by the way, on a journey, during the journey

   ճանապարհ արարեալ‎ ― čanaparh arareal ― on or by the way

   ճանապարհ առնել‎ ― čanaparh aṙnel ― to open, to prepare a way

   ճանապարհ ունել‎ ― čanaparh unel ― to advance, to go forward, to get on

   անցանել զճանապարհաւ‎ ― ancʿanel zčanaparhaw ― to take a wrong course, to go astray, to err

   թիւրել զճանապարհս ուրուք‎ ― tʿiwrel zčanaparhs urukʿ ― to mislead, to lead astray, to put out of the right way, to cause to err

   արգելուլ, փակել, խափանել զճանապարհ‎ ― argelul, pʿakel, xapʿanel zčanaparh ― to interrupt or block the way, to stop up, to obstruct

   յաջողել զճանապարհս իւր‎ ― yaǰołel zčanaparhs iwr ― to prosper, to get on prosperously, to thrive

   ի ճանապարհի իւրում երթալ‎ ― i čanaparhi iwrum ertʿal ― to go one's own way; (figuratively) to pursue one's point

   գնալ զճանապարհս/զճանապարհ ուրուք‎ ― gnal zčanaparhs/zčanaparh urukʿ ― to go by the same way as, to tread in the same steps; to follow, to imitate

   ընդ ո՞ր ճանապարհ‎ ― ənd o^?r čanaparh ― by what road? by what way? which way?

   ընդ ուղիղ ճանապարհն‎ ― ənd ułił čanaparhn ― straight forward

   այս ճանապարհ հանէ ի գիւղ մի‎ ― ays čanaparh hanē i giwł mi ― this road leads to a village

   զրուցատրութեամբ կարճի ճանապարհն‎ ― zrucʿatrutʿeamb karči čanaparhn ― company shortens distance

2. journey

   աւուր միոյ ճանապարհ‎ ― awur mioy čanaparh ― a day's journey

   ճանապարհ երից աւուրց‎ ― čanaparh ericʿ awurcʿ ― three day's journey

   ճանապարհ առնել‎ ― čanaparh aṙnel ― to go along, to travel, to undertake a journey

   ի ճանապարհ անկանել‎ ― i čanaparh ankanel ― to set out on, to begin a journey, to start

   դնել ի ճանապարհ‎ ― dnel i čanaparh ― to see off on a journey

3. mediation
4. means, way, manner, method, process

Declension

Derived terms

Descendants

• Armenian: ճանապարհ ‎(čanaparh), ճամփա ‎(čampʿa)

References

1. ↑ Bartholomae, Christian (1904), “⁵kar-”, in Altiranisches Wörterbuch [Old Iranian Dictionary] (in German), Strassburg: K. J. Trübner, column 449

• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “ճանապարհ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “ճանապարհ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “ճանապարհ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, published 1926–1935