Definify.com
Definition 2024
समर्थ
समर्थ
Sanskrit
Adjective
समर्थ • (sam-artha)
- having a similar or suitable aim or object, having proper aim or force, very forcible or adequate, well answering or corresponding to, suitable or fit for (genitive or compound)
- very strong or powerful, competent, capable of, able to, a match for (genitive, dative, locative, infinitive, or compound; rarely accusative, ablative, or pr. p.)
- वराङ्गनासु समर्थ (varā-ṅganāsu sam-artha) — sexually potent
- having the same sense or meaning (= तुल्यार्थ (tulyā-rtha), एकार्थ (ekā-rtha))
- connected in sense, having the same grammatical construction (= सम्बद्धार्थ (sambaddhā-rtha))
Declension
| Masculine a-stem declension of समर्थ | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | समर्थः (samarthaḥ) | ||
| Gen. sg. | समर्थस्य (samarthasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | समर्थः (samarthaḥ) | समर्थौ (samarthau) | समर्थाः (samarthāḥ) |
| Vocative | समर्थ (samartha) | समर्थौ (samarthau) | समर्थाः (samarthāḥ) |
| Accusative | समर्थम् (samartham) | समर्थौ (samarthau) | समर्थान् (samarthān) |
| Instrumental | समर्थेन (samarthena) | समर्थाभ्याम् (samarthābhyām) | समर्थैः (samarthaiḥ) |
| Dative | समर्थाय (samarthāya) | समर्थाभ्याम् (samarthābhyām) | समर्थेभ्यः (samarthebhyaḥ) |
| Ablative | समर्थात् (samarthāt) | समर्थाभ्याम् (samarthābhyām) | समर्थेभ्यः (samarthebhyaḥ) |
| Genitive | समर्थस्य (samarthasya) | समर्थयोः (samarthayoḥ) | समर्थानाम् (samarthānām) |
| Locative | समर्थे (samarthe) | समर्थयोः (samarthayoḥ) | समर्थेषु (samartheṣu) |
| Feminine ā-stem declension of समर्थ | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | समर्था (samarthā) | ||
| Gen. sg. | समर्थायाः (samarthāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | समर्था (samarthā) | समर्थे (samarthe) | समर्थाः (samarthāḥ) |
| Vocative | समर्थे (samarthe) | समर्थे (samarthe) | समर्थाः (samarthāḥ) |
| Accusative | समर्थाम् (samarthām) | समर्थे (samarthe) | समर्थाः (samarthāḥ) |
| Instrumental | समर्थया (samarthayā) | समर्थाभ्याम् (samarthābhyām) | समर्थाभिः (samarthābhiḥ) |
| Dative | समर्थायै (samarthāyai) | समर्थाभ्याम् (samarthābhyām) | समर्थाभ्यः (samarthābhyaḥ) |
| Ablative | समर्थायाः (samarthāyāḥ) | समर्थाभ्याम् (samarthābhyām) | समर्थाभ्यः (samarthābhyaḥ) |
| Genitive | समर्थायाः (samarthāyāḥ) | समर्थयोः (samarthayoḥ) | समर्थानाम् (samarthānām) |
| Locative | समर्थायाम् (samarthāyām) | समर्थयोः (samarthayoḥ) | समर्थासु (samarthāsu) |
| Neuter a-stem declension of समर्थ | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | समर्थम् (samartham) | ||
| Gen. sg. | समर्थस्य (samarthasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | समर्थम् (samartham) | समर्थे (samarthe) | समर्थानि (samarthāni) |
| Vocative | समर्थ (samartha) | समर्थे (samarthe) | समर्थानि (samarthāni) |
| Accusative | समर्थम् (samartham) | समर्थे (samarthe) | समर्थानि (samarthāni) |
| Instrumental | समर्थेन (samarthena) | समर्थाभ्याम् (samarthābhyām) | समर्थैः (samarthaiḥ) |
| Dative | समर्था (samarthā) | समर्थाभ्याम् (samarthābhyām) | समर्थेभ्यः (samarthebhyaḥ) |
| Ablative | समर्थात् (samarthāt) | समर्थाभ्याम् (samarthābhyām) | समर्थेभ्यः (samarthebhyaḥ) |
| Genitive | समर्थस्य (samarthasya) | समर्थयोः (samarthayoḥ) | समर्थानाम् (samarthānām) |
| Locative | समर्थे (samarthe) | समर्थयोः (samarthayoḥ) | समर्थेषु (samartheṣu) |
Descendants
- Thai: สามารถ (sǎa-mâat) (samad)
Noun
समर्थ • (sam-artha) m
- a word which has force or meaning, significant word
- the construction or coherence of words in a significant sentence
Declension
| Masculine a-stem declension of समर्थ | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | समर्थsamarः (samarthasamarḥ) | ||
| Gen. sg. | समर्थsamarस्य (samarthasamarsya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | समर्थsamarः (samarthasamarḥ) | समर्थsamarौ (samarthasamarौ) | समर्थsamarाः (samarthasamarाḥ) |
| Vocative | समर्थsamar (samarthasamar) | समर्थsamarौ (samarthasamarौ) | समर्थsamarाः (samarthasamarाḥ) |
| Accusative | समर्थsamarम् (samarthasamarm) | समर्थsamarौ (samarthasamarौ) | समर्थsamarान् (samarthasamarाn) |
| Instrumental | समर्थsamarेन (samarthasamarेna) | समर्थsamarाभ्याम् (samarthasamarाbhyām) | समर्थsamarैः (samarthasamarैḥ) |
| Dative | समर्थsamarाय (samarthasamarाya) | समर्थsamarाभ्याम् (samarthasamarाbhyām) | समर्थsamarेभ्यः (samarthasamarेbhyaḥ) |
| Ablative | समर्थsamarात् (samarthasamarाt) | समर्थsamarाभ्याम् (samarthasamarाbhyām) | समर्थsamarेभ्यः (samarthasamarेbhyaḥ) |
| Genitive | समर्थsamarस्य (samarthasamarsya) | समर्थsamarयोः (samarthasamaryoḥ) | समर्थsamarानाम् (samarthasamarाnām) |
| Locative | समर्थsamarे (samarthasamarे) | समर्थsamarयोः (samarthasamaryoḥ) | समर्थsamarेषु (samarthasamarेṣu) |
Noun
समर्थ • (sam-artha) n
- ability, competence (compare समर्थयुक्त (sam-artha-yukta))
- conception, intelligibility (compare दुह्समर्थ (duh-sam-artha)
Declension
| Neuter a-stem declension of समर्थ | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | समर्थsamarम् (samarthasamarm) | ||
| Gen. sg. | समर्थsamarस्य (samarthasamarsya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | समर्थsamarम् (samarthasamarm) | समर्थsamarे (samarthasamarे) | समर्थsamarानि (samarthasamarाni) |
| Vocative | समर्थsamar (samarthasamar) | समर्थsamarे (samarthasamarे) | समर्थsamarानि (samarthasamarाni) |
| Accusative | समर्थsamarम् (samarthasamarm) | समर्थsamarे (samarthasamarे) | समर्थsamarानि (samarthasamarाni) |
| Instrumental | समर्थsamarेन (samarthasamarेna) | समर्थsamarाभ्याम् (samarthasamarाbhyām) | समर्थsamarैः (samarthasamarैḥ) |
| Dative | समर्थsamarा (samarthasamarा) | समर्थsamarाभ्याम् (samarthasamarाbhyām) | समर्थsamarेभ्यः (samarthasamarेbhyaḥ) |
| Ablative | समर्थsamarात् (samarthasamarाt) | समर्थsamarाभ्याम् (samarthasamarाbhyām) | समर्थsamarेभ्यः (samarthasamarेbhyaḥ) |
| Genitive | समर्थsamarस्य (samarthasamarsya) | समर्थsamarयोः (samarthasamaryoḥ) | समर्थsamarानाम् (samarthasamarाnām) |
| Locative | समर्थsamarे (samarthasamarे) | समर्थsamarयोः (samarthasamaryoḥ) | समर्थsamarेषु (samarthasamarेṣu) |
Descendants
- Telugu: సమర్థుడు (samarthuḍu)
References
- Sir Monier Monier-Williams (1898) A Sanskrit-English dictionary etymologically and philologically arranged with special reference to cognate Indo-European languages, Oxford: Clarendon Press, page 1156