Old Armenian

Verb

հատանեմ • ‎(hatanem)

1. to cut, to cut off, to break; to carve; to split, to divide, to separate; to diminish, to curtail; to stop, to interrupt; to resolve, to decide, to determine

   հատանել զգլուխ‎ ― hatanel zglux ― to cut off the head, to behead, to decapitate

   հատանել ի ստենէ‎ ― hatanel i stenē ― to wean off

   հատանել ճանապարհ‎ ― hatanel čanaparh ― to open, to pave away or road

   հատանել զծառս‎ ― hatanel zcaṙs ― to fell, to cut down; to clear

   ական հատանել‎ ― akan hatanel ― to mine, to dig, to hollow

   հատանել զանդամս‎ ― hatanel zandams ― to cut off limbs, to amputate

   հատանել յարքունիս‎ ― hatanel yarkʿunis ― to confiscate, to forfeit

   հատանել ի կենաց‎ ― hatanel i kenacʿ ― to slay, to deprive of life, to kill

   հատանել զծարաւ‎ ― hatanel zcaraw ― to quench, to slake the thirst

   հատանել զանձն յիմեքէ‎ ― hatanel zanjn yimekʿē ― to abstain, to keep from, to refrain, to forbear, to deprive or debar oneself of, to do without, to dispense with

   հատանել զանձն ի փափկութիւն‎ ― hatanel zanjn i pʿapʿkutʿiwn ― to give oneself up to effeminacy

   ի վատութիւն հատանել‎ ― i vatutʿiwn hatanel ― to make a coward of

   ակօս հատանել‎ ― akōs hatanel ― to plough, to furrow

   հատանել զգրիչ‎ ― hatanel zgričʿ ― to make a pen

   գետն զդաշտն հատանէ‎ ― getn zdaštn hatanē ― the river traverses the plain

   հատանել գունդ մի‎ ― hatanel gund mi ― to detach, to form a detachment

   հատանել լուսոյ զգիշեր‎ ― hatanel lusoy zgišer ― to drive away darkness

   հատանել զբոց հրոյ‎ ― hatanel zbocʿ hroy ― to spark, to sparkle, to emit sparks

   դատ հատանել‎ ― dat hatanel ― to sentence, to judge, to decide

2. to strike (about a plague)
3. to cross, to traverse, to pass

   հատանել զծով‎ ― hatanel zcov ― to plough, cross or traverse the sea

   հատանել գծից զմիմեանս‎ ― hatanel gcicʿ zmimeans ― to cross one another

   հատանել զծով եւ զցամաք‎ ― hatanel zcov ew zcʿamakʿ ― to run over, to over-run or scour both sea and land

   հատանել ճանապարհ‎ ― hatanel čanaparh ― to progress towards, to bend one's steps to, to traverse, to travel

   հատանել անցանել‎ ― hatanel ancʿanel ― to cross, to traverse, to pass, to travel over or through, to go over

   հատանել զբանակն‎ ― hatanel zbanakn ― to fray a way, to pass through, to cross

4. (in the mediopassive, intransitive) to be cut, separated, divided

   հատանել գունոյ‎ ― hatanel gunoy ― to turn pale; to be discoloured, tarnished, to lose colour, to fade, to grow pale

   հատանել ի յուսոյ‎ ― hatanel i yusoy ― to lose hope, to cease to hope, to despair

   իբրեւ զկարկուտ հատեալ յամպոց‎ ― ibrew zkarkut hateal yampocʿ ― like hail fallen from the clouds

   փայլատակունք հատանէին‎ ― pʿaylatakunkʿ hatanēin ― thunderbolts fell

   գունդ մի հատեալ‎ ― gund mi hateal ― a detachment of troops

   հատեալ ի յուսոյ‎ ― hateal i yusoy ― desperate

   բան հակիրճ հատեալ‎ ― ban hakirč hateal ― brief, succinct discourse

5. (in the mediopassive, intransitive) to be exhausted, to decline, to fail, to desist; to abstain, to refrain
6. (in the mediopassive, intransitive) to give out a shine, to glitter, to sparkle

   հատանել բոցոյ‎ ― hatanel bocʿoy ― to flame, to cast a glare, to shine

   ամենայն ուրեք ոսկւոյ եւ ականց նշոյլք հատանէին‎ ― amenayn urekʿ oskwoy ew akancʿ nšoylkʿ hatanēin ― all was brilliant with gold and precious stones

7. (in the mediopassive, intransitive) to yield, to surrender to, to give way to, to fall into

   յանմտութիւն հատանել‎ ― yanmtutʿiwn hatanel ― to be without even the shadow of common sense

   ի զեղխութիանս հատանել‎ ― i zełxutʿians hatanel ― to plunge into debauchery

   ի չարութիւն հատանել‎ ― i čʿarutʿiwn hatanel ― to abandon oneself to wickedness

   զհետ հատանել‎ ― zhet hatanel ― to apply oneself to

   ի վաճառս հատանել‎ ― i vačaṙs hatanel ― to deal, to traffic

   ի գինեվաճառս հատանել‎ ― i ginevačaṙs hatanel ― to keep a wine-shop, a tavern

   յանգործութիւն հատանել‎ ― yangorcutʿiwn hatanel ― to foment, to cherish idleness

Conjugation

Descendants

• Armenian: հատնել ‎(hatnel)

References

• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “հատանեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy